Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2022
Απομυελινωτικού τύπου ευρήματα στις μαγνητικές
Τρίτη 21 Ιουνίου 2022
H ανοια
Άνοια σημαίνει «έκπτωση των ανωτέρων
νοητικών λειτουργιών πέραν του αναμενόμενου για την ηλικία». Συγκεκριμένα, όλοι
μας ενώ γερνάμε, χάνουμε εγκεφαλικά κύτταρα με αποτέλεσμα να μην έχουμε τις ίδιες
νοητικές ικανότητες με πριν. Η μαθησιακή ικανότητα φθίνει με το πέρασμα των
ετών. Εγώ πχ, όταν σπούδαζα έπιανα πουλιά στον αέρα, τώρα δεν μπορώ να πιάσω
ούτε κουτσή κότα! Επίσης, φθίνει η «πλαστικότητα» του εγκεφάλου, δηλ η
ικανότητα προσαρμογής του. Γι’ αυτό οι γέροι αλλάζουν δύσκολα γνώμη και είναι κολλημένοι
στα παλιά.
Φυσικά, η ταχύτητα με την οποία φθίνουν οι
νοητικές λειτουργίες είναι διαφορετική από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αν όμως κάποιος
ξεφεύγει από τον μέσο όρο και «χάνει» πολύ, λέμε ότι πάσχει από άνοια!
Το πρώτο σημαντικό σημείο λοιπόν, αφορά τη
διάγνωση! Με ποια κριτήρια θα πούμε ότι κάποιος «χάνει» παραπάνω από το
αναμενόμενο για την ηλικία του? Υπάρχουν κάποια τεστ που έχουν φτιαχτεί για το σκοπό
αυτό και σε γενικές γραμμές είναι αξιόπιστα. Εξαρτάται όμως και από την εμπειρία
του εξεταστή! Τελευταία μου έρχονται διάφοροι που έχουν διαγνωστεί ως ανοϊκοί
με τα τεστ και εγώ συστήνω τη διακοπή της θεραπείας που τους χορήγησαν! Δεν θεωρώ
πως χρήζουν φαρμακευτικής αγωγής!
Αυτό που πρέπει να αξιολογηθεί είναι η ικανότητα
του ασθενούς να συμμετάσχει σε μια συζήτηση, να ζει φυσιολογική καθημερινότητα
και γενικότερα η οποιαδήποτε νοητική έκπτωση να μην επηρεάζει τη ζωή του! Για
να το κρίνεις, προϋποθέτει μεγάλη εμπειρία
στο θέμα!
Οι δύο μεγάλες κατηγορίες άνοιας είναι η
νόσος Alzheimer και η γεροντική – αγγειακή άνοια. Η νόσος Alzheimer έχει
γενετική βάση και σχεδόν πάντα βρίσκουμε κάποιον στην οικογένεια που έχει το
ίδιο πρόβλημα. Επηρεάζει σχεδόν το σύνολο των νοητικών λειτουργιών με
αποτέλεσμα ο ασθενής να παρουσιάζει σημαντική δυσκολία στην καθημερινότητά του.
Μια συζήτηση μαζί του αποδεικνύει πως δεν είναι σε θέση να συμμετάσχει επαρκώς.
Η αγγειακή άνοια οφείλεται σε μικροϊσχαιμικές
αλλοιώσεις του εγκεφάλου (κάτι σαν μικρά εγκεφαλικά) που όταν πληθύνουν
προκαλούν διάσπαση προσοχής (αφηρημάδα), διαταραχές μνήμης, ευερεθιστότητα,
συναισθηματική διαταραχή και άλλα σχετικά συμπτώματα. Η συζήτηση με τον ασθενή
είναι ικανοποιητική. Σε προχωρημένο στάδιο η συμπτωματολογία μοιάζει με αυτήν
του Alzheimer.
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα δύο παραπάνω
συνυπάρχουν και η διάκρισή τους είναι δύσκολη. Έχω πάντως, παράδειγμα δύο
αδελφών που ο ένας πάσχει από Alzheimer ενώ ο άλλος παρουσιάζει μια σχεδόν φυσιολογική κλινική
εικόνα με ήπιες μόνον διαταραχές μνήμης. Ο δεύτερος έχει σημαντικές μικροϊσχαιμικές
αλλοιώσεις εγκεφάλου που δεν του έχουν προκαλέσει πρόβλημα γιατί δεν
κληρονόμησε το γονίδιο του Alzheimer!
Οι ασθενείς με μικροϊσχαιμικές αλλοιώσεις θα πρέπει να προσέξουν τους παράγοντες κινδύνου που συνήθως είναι πίεση, ζάχαρο, χοληστερίνη. Πιο σπάνια βρίσκουμε ότι φταίει κάπνισμα ή και αλκοόλ. Υπάρχουν βέβαια και ασθενείς με μικροϊσχαιμικές αλλοιώσεις χωρίς εμφανή παράγοντα κινδύνου. Συνήθως όμως, υπάρχει!
Ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζω,
είναι ότι δεν μπορώ να πείσω τους συγγενείς ότι ο ασθενής δεν χρήζει
φαρμακευτικής αγωγής όταν δεν παρουσιάζει σημαντικά συμπτώματα! Νομίζουν ότι τα
φάρμακα θεραπεύουν ή έστω επιβραδύνουν την εξέλιξη. Τα φάρμακα όμως, θεωρείται
ότι αυξάνουν την απόδοση των υγειών κυττάρων με αποτέλεσμα την βελτίωση της κλινικής
εικόνας. Αν λοιπόν, η κλινική εικόνα είναι σχεδόν φυσιολογική, αυτά δεν
χρειάζονται! Μόλις ο ασθενής αρχίζει να παρουσιάζει δυσκολίες, τότε πρέπει να
χορηγούνται.
Η μεμαντίνη αρχικά είχε δώσει ελπίδες πως
επιβραδύνει την εξέλιξη, αλλά αυτό δεν επιβεβαιώθηκε. Στα ποντίκια φαίνεται πως
δρούσε νευροπροστατευτικά εμποδίζοντας την νευροτοξική δράση της υπερδιέγερσης
των υποδοχέων του γλουταμινικού. Στον άνθρωπο δεν φαίνεται να ισχύει.
Πιστεύω λοιπόν, πως δεν υπάρχει ουσιαστική
προληπτική αγωγή για την νόσο του Alzheimer. Τα
φάρμακα βοηθούν γιατί όσοι τα παίρνουν βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από αυτούς
που δεν τα παίρνουν. Στην αμιγή νόσο του Alzheimer εγώ
χορηγώ φάρμακο μόλις γίνει η διάγνωση. Στην γεροντική – αγγειακή άνοια όμως, το
βασικό κριτήριο είναι η φυσιολογική καθημερινότητα του ασθενούς. Μόλις αρχίζει
να παρουσιάζει δυσκολίες, τότε του χορηγώ φάρμακο.
Υπάρχουν και κάποια συμπληρώματα διατροφής
που αναφέρονται ως αποτελεσματικά, αλλά δεν έχουν λάβει επίσημη έγκριση. Η Ελληνική
Νευρολογική Εταιρεία αναφέρει ότι αυτά είναι:
-το
gingko biloba στη ΝΑ
-το FortasynConnect, κυρίως για τις πρωϊμότερες
μορφές της ΝΑ (ήπια νοητική διαταραχή ή ήπια άνοια)
-η τραμιπροσάτη (ομοταυρίνη) μόνο
σε ασθενείς με ΑPOE ε4 (ήπια νοητική διαταραχή ή ήπια άνοια)
Δευτέρα 20 Ιουνίου 2022
ΕΠΙΣΗΜΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΩΝΑ
Μεταφέρω το συμπέρασμα:
Με βάση τα ανωτέρω, συμπεραίνεται ότι τα στοιχεία για τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα της ενδοθηκικής χορήγησης MSCs & MSC-NTF δεν είναι επαρκή και συνεπώς η ενδιαφέρουσα αυτή μέθοδος δεν θα έπρεπε να εφαρμόζεται ως θεραπεία ρουτίνας ή στα πλαίσια ιατρικού τουρισμού. Εν όψει των θετικών τάσεων που αναδεικνύουν οι παραπάνω μελέτες, περαιτέρω καλά σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές, εστιασμένες ιδιαίτερα σε ασθενείς με πρώιμη νόσο, κρίνονται αναγκαίες.
Τετάρτη 25 Μαΐου 2022
Μας πονοκεφαλιάζουν οι φονικοί ιοί!
(το κείμενο έχει γραφεί σε απλή γλώσσα ώστε να είναι καλύτερα κατανοητό)
Η ανθρωπότητα λοιπόν, ανακάλυψε πρόσφατα
πως υπάρχουν φονικοί ιοί και προκάλεσε σε πολλούς πονοκέφαλο! Σήμερα όμως, θα
ασχοληθούμε με τον πονοκέφαλο!
Γιατί κάποιοι πονοκεφαλιάζουν με τα
προβλήματα? Γιατί έτσι τους έφτιαξε ο Θεός! Υπάρχουν δηλ, κάποιοι άνθρωποι που
όταν βρίσκονται σε κατάσταση σωματικού ή ψυχικού στρες, τους πιάνει
πονοκέφαλος! Συνεπώς, ο πονοκέφαλος δεν έρχεται σε όλους, αλλά μόνον σε όσους
έχουν προδιάθεση.
Η προδιάθεση αυτή είναι «συγγενής» συνεπώς,
υπάρχει με την γέννηση και σχεδόν πάντα ανακαλύπτουμε κληρονομικότητα, δηλ
κάποιος από τους δύο γονείς πονοκεφαλιάζεται. Τα δε προβλήματα από μόνα τους
δεν προκαλούν τον πονοκέφαλο, αλλά βοηθούν ώστε αυτός να εκδηλωθεί. Αυξάνουν
την συχνότητα των πονοκεφάλων, αλλά και την έντασή τους.
Οι συγγενείς ή κληρονομικοί πονοκέφαλοι,
συνήθως ονομάζονται «ημικρανία» παρ’ όλο που υπάρχουν και άλλου τύπου. Δεν θα
ασχοληθούμε όμως, με τις ονομασίες, αλλά με την ουσία.
Ο πονοκέφαλος λοιπόν, μπορεί να είναι
συγγενής ή επίκτητος. Αν είναι συγγενής, η αιτία υπάρχει μέσα μας και μπορεί να
καταπολεμηθεί το σύμπτωμα. Αν είναι επίκτητος, κάτι φταίει και πρέπει να
καταπολεμηθεί η αιτία. Πχ ο φονικός ιός κορωνογιός (κορωνοϋιός = κορωνογιός!), συμπεριλαμβάνει τον πονοκέφαλο
στο ρεπερτόριο συμπτωμάτων του, αλλά είναι συχνότατος και στον εμβολιασμό του
(σε ποσοστό περίπου 70% των άρτι εμβολιασθέντων!). Αν η γρίππη προκαλέσει
ιγμορίτιδα, τότε έχουμε πονοκέφαλο (πιο έντονο το πρωί) που συνοδεύεται από
μπούκωμα και αίσθημα ζάλης.
Βέβαια, η αιτία που φοβούνται οι
περισσότεροι πονοκεφαλούχοι είναι οι όγκοι (καλοήθεις και κακοήθεις) του
εγκεφάλου. Ένας αιφνίδιας έναρξης πονοκέφαλος μπορεί να υποδηλώνει εγκεφαλική αιμορραγία. Υπάρχουν και πολλές άλλες πιο σπάνιες αιτίες.
Αν η αιτία είναι συγγενής, ο πονοκέφαλος
μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνά ακόμη και στο Δημοτικό! Οι
πρώτοι πονοκέφαλοι είναι ήπιοι και αραιοί. Όσο μεγαλώνει το παιδί, αυξάνονται
σε ένταση και συχνότητα και αρχίζει να μην πιάνει το ντεπόν ή το παναντόλ!
Έχουμε διάφορα είδη πονοκεφάλων όσον αφορά
την εντόπιση, την ένταση και τα χαρακτηριστικά του πόνου. Ένας σχεδόν καθημερινός
πονοκέφαλος ήπιας – μέτριας έντασης σαν «πίεση», ονομάζεται «κεφαλαλγία τάσεως»
και συχνά αποδίδεται σε «αυχενικό» γιατί συνοδεύεται από υπερτονία των μυών του
αυχένος! Δεν είναι όμως, αυχενικό, αλλά πονοκέφαλος συγγενής της ημικρανίας!
Η κλασική ημικρανία λέγεται έτσι γιατί ο
πόνος εντοπίζεται στο μισό κεφάλι. Συνοδεύεται από φωτοφοβία, φασαριοφοβία,
αίσθημα γενικής αδιαθεσίας, αδυναμία συγκέντρωσης και ναυτία. Μπορεί να
εμφανίζεται κατά την περίοδο (γυναίκες) ή κατά την διάρκεια έντονης σωματικής καταπόνησης ή
του σεξ! Συνήθως όμως, εμφανίζεται σε περιόδους έντονου στρες ψυχικού ή
σωματικού. Η βαρύτητα διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, από σπάνια επεισόδια
ημικρανίας έως σχεδόν καθημερινά πχ, 3-4 φορές την εβδομάδα! Στην «κακοήθη»
σχεδόν καθημερινή ημικρανία, συμβάλει και η κατάχρηση παυσίπονων, δηλ όσο
συχνότερα παίρνει κάποιος παυσίπονα τόσο περισσότερο πονά! Γι’ αυτό το λόγο,
πρόκειται για μια πάθηση που πρέπει να παρακολουθείται από νευρολόγο.
Ο ίδιος ο ημικρανικός ασθενής δεν
παρουσιάζει πάντα τους ίδιους πονοκεφάλους. Μπορεί να παρουσιάζει εκτός από την
κλασική ημικρανία, κεφαλαλγία τάσεως, αλλά και μια ημικρανία που πιάνει
ολόκληρο το κεφάλι ή μόνο το ινία ή μόνο το μέτωπο! Υπάρχουν και τα «ημικρανικά
ισοδύναμα» όπου ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται σε κάποια άρθρωση ή σε κάποια
δόντια! Προφανώς, ένας μη ειδικός γιατρός μπορεί να μπερδευτεί και να ψάχνει
άλλες αιτίες! Υπάρχουν και σπάνιες ημικρανίες που συνδυάζονται με εντυπωσιακά
συμπτώματα όπως φωταψίες και διαταραχές της όρασης, ακόμη και παροδικές
ημιπληγίες σαν αυτές των εγκεφαλικών!
Λένε κάποιοι πως οι κακοήθεις ημικρανίες
συνδυάζονται με εγκεφαλικά, αλλά από την προσωπική μου εμπειρία αυτό δεν
ισχύει. Μπορεί κάποιου το κεφάλι να πάει να σπάσει απ’ τον πόνο, αλλά αν
κάνουμε μια μαγνητική θα είναι όλα μια χαρά! Αυτοί που παρουσιάζουν
μικροεγκεφαλικά ή είναι σύμπτωση ή πάσχουν από μια άλλη σπάνια ασθένεια που συνδυάζει
εγκεφαλικά με πονοκέφαλο που μοιάζει με την ημικρανία.
Οι ημικρανίες λοιπόν, δεν είναι μόνον
διαφορετικές από πάσχοντα σε πάσχοντα, αλλά και στον ίδιο τον πάσχοντα αλλάζουν
συχνότατα χαρακτηριστικά όσον αφορά τα συνοδά συμπτώματα, την εντόπιση, την ένταση και την συχνότητα. Χρειάζεται λοιπόν, ένας νευρολόγος που να
παρακολουθεί τον πάσχοντα και να αντιμετωπίζει την κατάσταση ανάλογα με τα
προβλήματα που δημιουργεί. Αν πχ, οι κρίσεις ημικρανίας είναι αραιές,
αντιμετωπίζονται με ειδικά παυσίπονα. Αν είναι συχνές, αντιμετωπίζονται με
«προληπτική αγωγή», δηλ παίρνει κάποιος κάθε μέρα ένα φάρμακο ώστε να μειώνεται
η ένταση και να αραιώνει η συχνότητα. Τελευταία έχουν κυκλοφορήσει και κάποια
αντισώματα που χορηγούνται με ένεση και υποτίθεται πως κάνουν θαύματα. Από την προσωπική
μου εμπειρία όμως, η αποτελεσματικότητά τους είναι ανάλογη των κλασικών
προληπτικών φαρμάκων. Φυσικά, βοηθά και η ψυχολογική υποστήριξη ώστε να
μειώνεται το καθημερινό άγχος.
Ο επίλογος είναι, ότι ενώ η ημικρανία που
έχει αφεθεί στην τύχη της μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία και ο πάσχων να
κάθεται κάθε μέρα κρατώντας το κεφάλι του χωρίς να δουλεύει ή να κάνει τις
καθημερινές ασχολίες του, αν παρακολουθείται από ειδικό γιατρό μπορεί να διάγει
βίον φυσιολογικόν! Οι πονοκέφαλοι μπορεί να μην περάσουν 100%, αλλά ο πάσχων
μπορεί να συνεχίζει κανονικά τις δραστηριότητές του με την κατάλληλη αγωγή!
Πέμπτη 13 Ιανουαρίου 2022
Σύνδρομο Guillain-Barré
Πρόκειται για
μια κυρίως κινητικού τύπου πολυνευροπάθεια η οποία οδηγεί σε χαλαρή τετραπληγία
και πιθανόν σε θάνατο λόγω αναπνευστικής ανεπάρκειας (παράλυση αναπνευστικών
μυών).
Η κλασική
αντίληψη για την παθογένεση είναι ότι πρόκειται για αυτοάνοση αντίδραση μετά
από ιική λοίμωξη. Η γρίππη ή/και τα κρυολογήματα, θεωρούνται κλασική αιτία που
πυροδοτεί την αυτοάνοση αντίδραση. Τα κύτταρα του οργανισμού μας διαθέτουν μία
ταυτότητα η οποία τα προστατεύει από το ανοσοποιητικό μας. Το ανοσοποιητικό μας
επιτίθεται σε όποιον εισβολέα δεν διαθέτει αυτήν την ταυτότητα. Τυχαίνει λοιπόν,
κάποιος ιός να διαθέτει παρόμοια ταυτότητα (αντιγόνο) με αυτήν του οργανισμού
κάποιου, με αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό του να επιτίθεται στον ιό, αλλά λόγω
ομοιότητας και στην μυελίνη των νεύρων! Η καταστροφή της μυελίνης προκαλεί το
σ. Guillain-Barré!
Η συχνότητα
της νόσου είναι 1-3 περιπτώσεις ανά 100000 κατοίκους κάθε χρόνο. Είναι προφανές
ότι την ίδια συχνότητα βρίσκουμε και ως παρενέργεια από εμβόλια γρίππης (ή
κορωνοϊού). Το εμβόλιο προκαλεί την δημιουργία αντισωμάτων τα οποία είναι
παρόμοια με εκείνα που θα δημιουργούσε το σώμα μας εναντίον του ιού. Είναι λοιπόν,
λογικό ο ιός ή το εμβόλιό του να προκαλούν την ίδια ανώμαλη ανοσολογική
αντίδραση. Με βάση τη λογική αυτή, αν κάποις δεν πάθει πολυνευροπάθεια απ’ το
εμβόλιο, θα την πάθει απ’ τον ιό! Συνεπώς, έτσι κι αλλιώς συνιστώνται οι εμβολιασμοί
για τον κορωνοϊό!
Στην ιατρική
όμως, δεν υπάρχουν κανόνες! Ο νευρολόγος Augusto Scaglioni ανέφερε σε
ιατρικό φόρουμ, την περίπτωση ενός ασθενούς που νόσησε από Guillain-Barré μετά από εμβολιασμό
γρίππης. Ο ασθενής δεν έκανε το εμβόλιο για 10 χρόνια και ήταν καλά, αλλά ξανανόσησε
μόλις ξαναέκανε το εμβόλιο! Αυτό σημαίνει ότι η ανοσολογική αντίδραση που
προκαλούν τα εμβόλια μπορεί να είναι διαφορετική από εκείνη του «γνήσιου» ιού! Με
βάση την παρατήρηση αυτή, οι εμβολιασμοί για τον κορωνοϊό συνιστώνται (το σ. Guillain-Barré είναι
σπάνιο), αλλά δεν μπορεί να είναι υποχρεωτικοί!
Το κλασικό Guillain-Barré
εκδηλώνεται με προοδευτικά επιδεινούμενη αδυναμία που φαίνεται κυρίως στη βάδιση,
μερικές μέρες μετά την γρίππη ή τον εμβολιασμό. Η αδυναμία γίνεται ιδιαίτερα
σοβαρή την τέταρτη εβδομάδα, όταν και μπορεί να παραλύσουν οι αναπνευστικοί μυς
και ο ασθενής να πεθάνει! Ασθενείς με βαριά μορφή του συνδρόμου, δεν μπορούν να
κουνήσουν ούτε τα χέρια ούτε τα πόδια τους!
Η νοσηλεία
σε νοσοκομείο πρέπει να γίνει αμέσως ώστε να χορηγηθούν φάρμακα που αναστέλλουν
την ανώμαλη ανοσολογική αντίδραση. Η αποκατάσταση μπορεί να είναι πλήρης, αλλά
σε σοβαρές μορφές παραμένει ενός βαθμού παράλυση ή πάρεση! Πρόκειται δηλ για
ένα σοβαρό νόσημα!
Η πολυνευροπάθεια
που μπορεί να προκαλέσει η γρίππη ή το εμβόλιό της, δεν είναι πάντα σοβαρή. Έχω
δει καλοήθεις μορφές που εκδηλώνονται συνήθως με αιμωδίες – δυσαισθησίες των
κάτω άκρων. Προσωπικά, κάνω αμέσως ηλεκτρονευρογράφημα και αν αυτό δεν δείχνει
κινητική πολυνευροπάθεια, παρακολουθώ τον ασθενή. Η καλοήθης μορφή γίνεται καλά
από μόνη της μετά από λίγες μέρες. Αν αντίθετα υπάρχουν στοιχεία κινητικής
πολυνευροπάθειας, παραπέμπω αμέσως σε νοσοκομείο.
Ο νευρολόγος
Augusto Scaglioni ανέφερε πως έχει δει ως τώρα 3 περιπτώσεις
πάρεσης προσωπικού νεύρου και αισθητικοκινητικής πολυνευροπάθειας μετά από
εμβόλιο κορωνοϊού και 5-6 πολυνευροπάθειες μετά από κορωνογρίππη που αφορούσαν
κυρίως την αισθητικότητα των κάτω άκρων (σαν αυτές που αναφέρω και εγώ
παραπάνω).